خطرات زیست محیطی برای منابع آبی ما
سدسازی های ترکیه و امنیت ملی ایران
این با من: یک مطالعه جدید به بررسی تاثیرات سدسازی های ترکیه بر امنیت ملی ایران پرداخته و نتایج زیست محیطی و اقتصادی این اقدامات را مورد ارزیابی قرار داده است. در این پژوهش، خطرات بالقوه برای منابع آبی مشترک در منطقه نیز بررسی شده اند.
به گزارش این با من به نقل از ایسنا، در دنیای امروز، آب به عنوان یکی از مهم ترین عناصر حیات، نقش بی بدیلی در اقتصاد، سیاست و امنیت کشورها ایفا می کند. کاهش منابع آبی، سبب تنش ها و منازعاتی در سطح جهانی شده و تهدیدی جدی برای ثبات و توسعه کشورها به شمار می آید. خصوصاً در مناطقی که منابع آب مشترک دارند، مدیریت و استفاده بهینه از این منابع اهمیت بسیاری دارد. کمبود آب می تواند به درگیری های منطقه ای منجر شود و بر روابط بین المللی تأثیر منفی بگذارد.
این تهدیدات به ویژه برای کشورهای خشک و نیمه خشک، که به منابع آب محدود خود وابسته هستند، بسیار نگران کننده است. ایران یکی از این کشورهاست که با مشکل کاهش منابع آبی و مدیریت چالش های آن روبروست. سدسازی های ترکیه بر رودهای دجله و فرات، که جریان های آبی مهمی برای ایران و عراق محسوب می شوند، همچون مسائلی است که ضرورت مطالعه درباره ی آنرا افزایش داده است. این سدسازی ها می تواند نتایج گسترده ای بر امنیت ملی، اقتصادی و زیست محیطی ایران داشته باشد.
دکتر مهناز گودرزی، دانشیار گروه روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان) با همراهی پژوهشگران دانشگاه اصفهان، تحقیقی جامع درباره ی تاثیرات سدسازی های ترکیه بر امنیت ملی ایران انجام داده اند. این مطالعه، به بررسی اثرات این سدسازی ها بر منابع آبی مشترک منطقه و نتایج آن بر امنیت و ثبات ایران پرداخته است.
پژوهش فوق به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. در این مطالعه، پژوهشگران تلاش نموده اند که با بررسی دقیق اطلاعات و داده های موجود، به این پرسش پاسخ دهند که سدسازی های ترکیه بر رودهای دجله و فرات چه تأثیراتی بر امنیت ملی ایران دارد. با این تکنیک، پژوهشگران با تحلیل داده های منطقه ای و بین المللی، روند تغییرات منابع آبی و تأثیرات آن بر امنیت ملی را مورد بررسی قرار داده اند.
یافته های این مطالعه نشان می دهند که سدسازی های ترکیه، مشکلات جدی برای کشورهای همسایه، خصوصاً عراق و ایران، به وجود آورده است. به سبب وجود مرزهای طولانی و منافع مشترک میان این کشورها، کاهش جریان آب در رودهای دجله و فرات، امنیت ملی ایران را تحت تأثیر قرار داده است. همچون نتایج این پژوهش، تاکید بر ضرورت اتخاذ موضع مشترک توسط ایران و عراق در مقابل ترکیه است.
این پژوهش نشان داده است که عدم همکاری کشورهای منطقه و فقدان اراده جمعی، به ترکیه اجازه داده تا بهره برداری حداکثری از منابع آبی را بدون توجه به حقوق کشورهای همسایه انجام دهد. این وضعیت، علاوه بر تأثیرات منفی زیست محیطی، می تواند به تنش های بیشتر در منطقه و تهدید امنیت ملی ایران منجر شود. بنابراین، این مطالعه به شدت بر لزوم اتخاذ تدابیر مناسب برای مقابله با این تهدیدات تاکید دارد.
بر این اساس، سدسازی های ترکیه در کوشش برای دستیابی به هیدروهژمونی منطقه ای، تأثیرات قابل توجهی بر محیط زیست و منابع آبی منطقه داشته است. کاهش شدید جریان رودهای دجله و فرات، منجر به تخریب اکوسیستم های طبیعی، گسترش بیماریها، بیکاری و مهاجرت های ناخواسته شده است. این اقدامات ترکیه، به عنوان یک تهدید وجودی برای کشورهای متاثر تلقی می شود و نیازمند اقدامات فوری و جمعی است.
با توجه به تاثیرات گسترده و تهدیدات زیست محیطی ناشی از سدسازی های ترکیه، نخستین و مهم ترین پیشنهاد، محکومیت قاطع سیاست های ترکیه در مسدودسازی جریان طبیعی رودهای بین المللی است. کشورهای ذینفع در منطقه، همچون ایران و عراق، باید با اتخاذ موضعی جمعی و یکسان، با بهره بردن از دیپلماسی سازنده و تاکید بر منافع مشترک، ترکیه را متقاعد به رعایت حقوق و حق آبه کشورهای پایین دست کنند. کوشش های جمعی برای تدوین و تصویب قوانین و قوانین بین المللی جامع درباب نحوه و میزان بهره برداری از رودهای بین المللی، می تواند از بروز بحران های آینده پیشگیری کند.
همچنین، تشکیل نهادهای مدنی و کمپین های دفاع از حقوق محیط زیست ساکنان منطقه، بمنظور برجسته سازی مخاطرات زیست محیطی ناشی از سدسازی های بی رویه، ضروریست. این نهادها می توانند با کوشش های جمعی، ترکیه را به رعایت اصول بین المللی و آزادسازی حق آبه تالاب های میان رودان برای احیای اکوسیستم های تضعیف شده، وادار کنند. در صورت عدم موفقیت دیپلماسی، کاهش سطح روابط کشورهای زیان دیده با ترکیه، یکی دیگر از تدابیر اضطراری است که باید مورد توجه قرار گیرد.
قابل ذکر است این یافته های علمی پژوهشی در فصل نامه «امنیت ملی» وابسته به دانشگاه عالی دفاع ملی انتشار یافته اند. این نشریه به بررسی موضوعات مهم امنیتی و ملی می پردازد و از اعتبار علمی بالایی در حوزه مطالعات امنیتی برخوردارست.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب