به گزارش این با من به نقل از ایسنا، صنعت ابریشم در ایران از گذشته های دور دارای مزیت های فراوانی بوده است که همچون آنها می توان به وجود دانش بومی، اشتغال زایی روستایی و نیاز اندک به ماشین آلات و تجهیزات پیشرفته اشاره نمود. این صنعت نقش مهمی در صادرات غیرنفتی کشور داشته و می تواند بوسیله توانمندی ها و امکانات موجود، نقشی راهبردی در توسعه منطقه ای و ملی ایفا کند. به عنوان یک زنجیره با حلقه های متعدد، هر یک از مراحل تولید ابریشم می تواند به عنوان شغلی مکمل در کنار سایر مشاغل سنتی به اقتصاد خانوارهای روستایی کمک کند. الان، بیست استان کشور در عرصه صنعت نوغانداری و تولید ابریشم فعالیت دارند که نقش مهمی در اقتصاد کشاورزی و روستایی ایفا می کنند.
با وجود استعدادهای بالقوه در عرصه تولید، فرآوری و تجارت ابریشم، این صنعت در سال های اخیر با بحران هایی روبه رو شده است. برای مثال از مجموع دو هزار و پانصد کارگاه ابریشم کشی در شهرستان تربت حیدریه که بزرگترین تولیدکننده نخ ابریشم در کشور بوده است، حالا تنها کمتر از سیصد واحد فعال باقی مانده اند که آنها نیز در آستانه تعطیلی هستند. در بخش تولید مواد اولیه صنعت نوغانداری، مشکلاتی همچون افت تولید پیله تر به جهت واردات بی رویه، پایین بودن سرمایه گذاری، بالا بودن سن نوغانداران و نبود تشکل های مرتبط و پویا وجود دارد. همچنین، سیاست های غیرحمایتی سبب کاهش وسعت توتستان ها شده است. نتیجه این مشکلات، کاهش تولید پیله ابریشم و نخ ابریشم در سال های اخیر بوده است.
برای بررسی بیشتر این موضوع، تکتم محتشمی، استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربت حیدریه تحقیقی را درخصوص تحلیل راهبردهای توسعه صنعت ابریشم با بهره بردن از مدل های نوین انجام داده است. این پژوهشگر با بهره بردن از یک مدل علمی به بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای این صنعت پرداخته تا بتواند راهبردهای مناسبی برای بهبود و توسعه آن ارائه نماید.
در این مطالعه، پژوهشگر فوق از روشی به نام «تجزیه وتحلیل SWOT-ANP» بهره برده است که یک روش ترکیبی برای برنامه ریزی راهبردی است. افراد مشارکت کننده در این مطالعه، ۳۶ نفر از خبرگان آشنا به عملیات و محیط داخلی و خارجی این صنعت ازر استان های خراسان رضوی و گیلان بوده اند. روش یاد شده به محقق امکان داد تا عوامل مختلف تأثیرگذار بر صنعت ابریشم را شناسایی و ارزیابی کند.
نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان داد که راهبرد «بازسازی و تقویت ادغام نوغان داری در زنجیره ارزش ابریشم» بهترین گزینه برای توسعه این صنعت است. همچنین تشکیل یک سازوکار تامین مالی برای پشتیبانی از توسعه این صنعت، ارائه الگویی مناسب برای افزایش مقیاس تولید نوغان داری، مدیریت اطلاعات تجاری و تولیدی مربوط به تولید ابریشم و اجرای مدل های کسب وکار نوآورانه همچون راهکارهای پیشنهادی هستند.
این پژوهش همچنین نشان داد که برای تقویت و توسعه صنعت ابریشم، باید به تقویت سرمایه گذاری، اجرای کشاورزی قراردادی و ایجاد ارتباط قوی با صنعت نساجی و گردشگری توجه ویژه ای شود. این اقدامات می توانند به افزایش راندمان و بهبود کیفیت محصول، طراحی و نوآوری در زیربخش های مختلف صنعت ابریشم کمک کنند.
از دیگر اهداف راهبردی این مطالعه می توان به تقویت توانمندسازی و حمایت نهادی از صنعت ابریشم، تسهیل ورود به بازار و تقویت محصولات ابریشمی با ارزش بالا اشاره نمود. این اقدامات می توانند به توسعه مهارت ها، بهبود کیفیت محصول و بازسازی ادغام نوغان داری در زنجیره ارزش ابریشم کمک کنند.
قابل ذکر است این نتایج علمی پژوهشی در فصل نامه «اقتصاد کشاورزی و توسعه» متعلق به موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی وزارت جهاد کشاورزی منتشر شده اند. این نشریه به انتشار مقالاتی می پردازد که به بررسی و تحلیل مسائل مختلف اقتصادی و توسعه ای در بخش کشاورزی و روستایی مربوط می شوند.
منبع: این با من